هايفما چيست؟

هايفما ضربه اي كه عمدتا در اثر تروماي غيرنافذ چشمي ايجاد مي شود مي تواند با عوارض جدي نظير افزايش فشار داخل چشمي، رسوب خون در قرنيه، كاتاراكت ، آسيب عصب بينايي و نهايتا كاهش شديد بينايي همراه شود. شناخت و رسيدگي زود هنگام به اين عارضه مي تواند از عوارض شديد بعدي جلوگيري كند

هايفما نوعي اختلال در چشم است كه بر اثر پارگي عروق موجود در قسمت رنگي چشم و خونريزي داخلي آن قسمت رخ مي‌دهد. عوامل بوجودآورنده اين بيماري  آسيب‌هاي شديد به چشم يا برخي بيماري‌هاي مزمن است.جراحي‌هاي چشم، ضربه‌هاي شديد به چشم، عوامل مادرزادي و بيماري‌هاي مزمن همچون گلوكوم و ديابت مي‌تواند منجر به هايفما شود. در صورت عدم رسيدگي به اين مشكل، ممكن است بيمار نابينا شود

علائم هايفما

• جمع شدن خون در چشم
• قرمز شدن چشم
• تاري ديد و درد شديد

سيستم اشكي و مجراي اشكي انسان

غدد اشكي كه در قسمت بالا و خارج كره چشم قرار دارند به همراه غدد اشكي كمكي  Krause و Ciaccio در زير لبه پلك قرار مي گيرند باعث ترشح قسمت آبكي اشك مي شوند. به طور كلي لايه هاي مختلف اشك عبارتند از:

1. داخلي ترين و نازك ترين لايه كه لايه نازكي از موكوس است توسط سلول هائي در ملتحمه توليد و ترشح مي شود .
2. لايه مياني ضخيم ترين لايه است و در واقع مانند محلول بسيار رقيق آب و نمك مي باشد. غدد اشكي اصلي و كمكي اين قسمت از اشك را توليد مي كنند. عملكرد اين لايه باعث مرطوب نگاه داشته شدن چشم و بيرون راندن گرد و غبار و اجسام خارجي مي شود. اشكال در ترشح اين لايه آبكي چشم، شايع ترين علت ايجاد خشكي چشم است.
3. سطحي ترين لايه اشك، لايه بسيار نازكي از جنس چربي است كه به وسيله غدد ميبومين ترشح مي شود. وظيفه اصلي اين لايه جلوگيري از تبخير لايه هاي آبكي زيرين خود است.

 اشك در سطح چشم منتشر شده و سپس از طريق دو منفذ كوچك كه در لبه داخلي پلك بالا و پايين هستند وارد مجراي اشكي و كيسه اشكي شده و در نهايت از طريق  مجراي نازولاكريمال (دماغي اشكي) وارد بيني مي شود. به همين دليل است كه ما در موقع گريه كردن دچار آب ريزش بيني مي شويم. بنابراين سيستم اشكي شامل غدد اشكي اصلي و كمكي، مجراي اشكي ، كيسه اشكي و مجراي نازولاكريمال است.

آب مرواريد ( كاتاراكت )

آب مرواريد يا كاتاراكت ، كدر شدن عدسي چشم است كه منجر به مشكلات بينايي مي‌شود. در مراحل اوليه، استفاده از نور قوي و عينك، مشكلات بينايي ناشي از آب مرواريد را كمتر مي‌كند. اما در مراحل بعدي بيماري، انجام جراحي براي بهبود بينايي ضروري است. جراحي كاتاراكت در حال حاضر يكي از شايع ترين و موفقيت آميزترين عمل هاي جراحي است كه در حيطه پزشكي به انجام مي رسد. در جراحي كاتاراكت عدسي طبيعي چشم بيمار كه دچار كدورت شده است با يك عدسي مصنوعي شفاف تعويض مي گردد.

كاتاراكت از چشمي به چشم ديگر سرايت نمي‌كند اگرچه افراد زيادي مبتلا به آب مرواريد در هر دو چشم هستند، ولي هميشه سرعت پيشرفت بيماري در دو چشم يكسان نيست. مطالب زيادي در مورد كاتاراكت ناشي از سن روشن شده است، اما هنوز هيچ علت قطعي براي آن مشخص نگرديده است. دانشمندان علل متعددي از جمله سيگار كشيدن، بيماري قند و تماس زياد با نور خورشيد را براي ابتلا به آن ذكر مي‌كنند.

بلفاريت يا التهاب پلك

بلفاريت يا التهاب پلك يا همان قي كردن بيش از حد چشم يكي از بيماري هاي شايع چشمي است كه ممكن است بسياري از مردم آن را تجربه كرده باشند. بلفاريت‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ لبه‌ پلك‌هاي‌ چشم‌. امكان‌ دارد التهاب‌ در خود پلك‌ها، مژه‌ها، غدد ميبومين‌ (غددي‌ كه‌ ترشحات‌ آنها پلك‌ را مي‌پوشاند و حركت‌ آن‌ را تسهيل‌ مي‌كند) و ملتحمه‌ چشم‌ (روي‌ سفيدي‌ چشم‌) نيز گسترش‌ يابد. بلفاريت ممكن است به علت تركيبي از فاكتورهاي مختلفي باشد. در موارد كمتري بلفاريت يا التهاب پلك مي تواند ناشي از آلرژي و يا آلودگي مژه ها با شپش باشد. بلفاريت مي تواند در اثر عفونت هاي باكتريايي نيز ايجاد شود ولي مسري نيست. افراد مبتلا به بيماري هاي پوستي مانند روزاسه، سبوره، دارندگان پوست چرب، شوره سر و يا مبتلايان به خشكي چشم بيشتر مستعد ابتلا به بلفاريت هستند.

علائم و نشانه هاي بلفاريت يا التهاب پلك

علائم و نشانه هاي بلفاريت عبارتند از:

• قرمزي چشم و اشكريزش
• احساس شن ريزه و سوزش در چشم
• خارش پلك ها
• قرمزي و تورم لبه پلك ها
• پوسته پوسته شدن پوست اطراف چشم ها
• قي كردن لبه پلك ها موقع بيدار شدن از خواب
• حساسيت به نور
• اشك كف آلود
• رويش مژه ها در جهات غير طبيعي
• ريختن مژه ها

پلكها ممكن است چرب و پوسته پوسته باشند و شوره به مژه ها چسبيده باشد. اين مواد باعث به هم چسبيدن مژه ها در موقع خواب مي شود. اگر صبح ها هنگام بيدار شدن از خواب مژه هايتان به بهم مي چسبد، نگران نشويد. گاهي اوقات نيز صبح ها ترشحات خشك شده اشك در گوشه چشم مشاهده مي شود.

آسيب هاي چشم

چشم يكي از اندام هاي بسيار حساس بدن است. داشتن چشم سالم و بينايي خوب در محيط كار، با ارزش مي باشد. اگر بخواهيم كه چشم هاي ما براي تمام مدت عمر به ما خدمت كنند، بايد بيشترين دقت در مراقبت از آنها، به عمل آيد. رعايت نكات بهداشتي و ايمني در سلامت چشم بسيار اهميت دارد. براي حفظ و بهداشت چشم در محيط كار بايستي آنها را از پيش آمدها و آسيب هاي ناشي از كار، عفونت چشمي و بيماري هاي چشمي كه واگيردار هستند، در امان نگه داشت.

خراش، ساييدگي قرنيه

قرنيه در قسمت جلوي چشم قرار دارد. قرنيه يك ديسك شفاف است كه در جلوي قسمت رنگي چشم و مردمك قرار دارد. پنجره اي است كه از داخل آن مي بينيد و به صورت زير چشم را از آسيب محافظت مي نمايد:

• لغزنده كردن (با استفاده از اشكها).
• با پلك زدن سريع وقتي چيزي به چشم نزديك مي شود.

عكس العمل پلك زدن به صورت طبيعي اغلب مانع از آسيب به قرنيه ميشود. با اين وجود، خراش و آسيبهاي جزئي به قرينه كاملا متداول است. براي مثال، خراشيدگي حاصل از برس مو، يا برخورد ناخن در زمان گذاشتن لنزهاي تماسي، وارد شدن يك شاخه درخت در چشم و غيره.مي تواند بسيار دردناك باشد حتي اگر خراش بسيار جزئي باشد چون قرنيه بسيار حساس است. چشم شديدا دچار اشك ريزش مي شود و ممكن است در ابتدا تحمل باز كردن چشم را نيز نداشته باشيد.

تنبلي چشم

تنبلي چشم يا آمبلوپي (Amblyopia) كه در حدود ۳% از افراد ديده مي شود زماني رخ مي‌دهد كه چشم در دوره كودكي ديد طبيعي پيدا نكند. اين اختلال كه معمولا در يك چشم ديده مي شود بدليل اختلال ديد چشم تنبل بر اثر عوامل مختلف نظير عيوب انكساري (دوربيني ، نزديك بيني يا آستيگماتيسم) ، انحراف چشم (لوچي يا استرابيسم) ، و يا عدم شفافيت مسير بينايي ناشي از عواملي نظير آب مرواريد ، كدورت قرنيه ، و يا افتادگي پلك رخ مي‌دهد. عدم وضوح تصوير در چشم بيمار و بهتر بودن تصوير ايجاد شده در چشم سالم سبب مي‌شود تا مغز بين دو چشم، چشم سالم را براي ديدن انتخاب كند و در واقع مسير ارسال تصوير از چشم بيمار به مغز را مسدود و يا اصطلاحاً ديد چشم بيمار را "خاموش" كند.

از كجا بفهميم چشم كودك، تنبل است؟

تا وقتي فرزند شما، رفتارهاي بينايي غيرطبيعي يا انحراف واضح و مشخصي در چشمش نداشته باشد، شايد تشخيص تنبلي يك يا هر دو چشم او كار چندان ساده‌اي نباشد و شما متوجه اين وضعيت او نخواهيد شد. متخصصان، براي تشخيص تنبلي چشم ، اختلاف قدرت بينايي بين دو چشم يا ضعف هر دو چشم را ارزيابي مي‌كنند و چون ارزيابي بينايي كودكان به‌ويژه در سنين پايين كار چندان راحتي نيست براي اين كار روش‌هاي خاصي از جمله بررسي چگونگي تمركز و تعقيب اشيا توسط يك چشم، وقتي چشم ديگر، پوشيده شده است و…كاربرد دارد. اين نكته را هم به خاطر داشته باشيد كه ضعف بينايي در يك چشم هميشه به معناي تنبلي چشم نيست زيرا آب‌مرواريد، عفونت ، تومور يا ديگر اختلالات داخل چشمي هم مي‌توانند در كاهش بينايي موثر باشند.

لازك (LASEK )

لازك نوعي روش جراحي ليزري چشم است كه براي اصلاح عيوب انكساري در افراد نزديك بين ، دوربين و آستيگمات استفاده مي‌شود. تكنيك نسبتا جديدي است كه در واقع شكلي از PRK  است. اين تكنيك بيشتر براي افرادي كه ضخامت قرنيه پايين دارند و يا شيب انحناي قرنيه كمه، پيشنهاد ميشه.لازك با هدف كاهش شانس بروز عوارض ناشي از فلپ (لايه برداري) ليزيك ابداع شد.

عمل لازك معمولاً كمتر از چند دقيقه انجام مي شود. انجام لازك نياز به بيهوشي ندارد و به جاي بيهوشي در جراحي لازك از قطره هاي بي حسي استفاده مي شود. در لازك نيز همانند بسياري از روشهاي جراحي از  ليزر اگزايمر استفاده مي شود.لازك با ورود به عرصه ي چشم پزشكي تحول بزرگي را براي اصلاح ديد بسياري از بيماران علي الخصوص كساني كه قرنيه ي نازكي داشتند ايجاد نمود.براي اينكه مشخص شود فردي مناسب براي روش لازك هستيد مي بايست يكسري از معاينات و تستهاي چشم پزشكي و آزمايشات مربوطه را انجام دهيد.

حساسيت چشم

واكنش‌هاي حساسيتي ممكن است ملتحمه، پوست روي پلك‌ها و يا دور رگ‌ها را گرفتار كند (ملتحمه به بافت شفافي مي‌گويند كه سفيدي چشم‌ها و داخل پلك‌ها را مي‌پوشاند).حساسيت‌هاي چشمي، در اثر بسياري از مواد كه به‌ وسيله هوا يا دست به چشم‌ها منتقل مي‌شوند، به‌وجود آيد. موادي كه در فصول مشخصي حساسيت ايجاد مي‌كنند عبارتند از: گرده درختان و ديگر گياهان. موادي كه در تمام فصل حساسيت‌زا هستند شامل غبار خانگي، پر، قارچ‌ها و شوره حيوانات مي‌باشند.

ورم ملتحمه آلرژيك

ورم ملتحمه يا كنژنكتيويت شايع ترين شكل حساسيت چشمي است. اين بيماري اغلب در اثر حساسيت به گرده گل ها و گياهان ايجاد مي شود، به همين علت در فصل بهار شايع تر است؛ اما در افرادي كه به گرد و خاك خانگي، كپك ها، مو و پر حيوانات يا مواد شيميايي و داروهاي خاص حساسيت دارند ممكن است علائم حساسيت در هر فصلي از سال ايجاد شود. كنژنكتيويت آلرژيك فصلي اغلب با آبريزش از بيني همراه است.

علائم مهم كنژنكتيويت آلرژيك عبارتند از: خارش و سوزش و قرمزي چشم ها، اشك ريزش و ترشحات آبكي و تورم پلك و ملتحمه. از آنجا كه اكثر علائم حاد بيماري ناشي از آزاد شدن هيستامين در بافت ملتحمه است، درمان انتخابي اين علائم استفاده از قطره هاي چشمي آنتي هيستامين است. جهت پيشگيري از بروز اين علائم مي توان از قطره هاي پايدار كننده ماست سل ها استفاده كرد . همچنين در موارد حساسيت خيلي شديد مي توان با نظر چشم پزشك از قطره هاي استروئيدي براي مدت كوتاهي استفاده كرد.

انحراف چشم يا استرابيسم

استرابيسم يا لوچي چشم عبارتست از هم جهت نبودن محورهاي بينائي دو چشم . يعني اين كه مسير نگاه فرد در دو چشم در يك جهت نيست و وقتي كه يك چشم در جهت خاصي نگاه مي كند، چشم ديگر به سمت ديگري نگاه مي كند. اين بيماري يكي از مشكلات شايع چشم پزشكي است و در ۴% موارد در گروه سني اطفال و بزرگسالان ديده مي شود. چشم ها (يكي يا هر دو) ممكن است به داخل، خارج، بالا يا پايين انحراف داشته باشند. دربعضي افراد ممكن است بيش از يك نوع انحراف وجود داشته باشد.

تشخيص استرابيسم

لازم است هر كودكي در طي دوره شيرخواري يا سنين قبل از مدرسه توسط پزشك خانواده، متخصص اطفال يا چشم پزشك معاينه و مشكلات احتمالي او تشخيص داده شود. اين موضوع به ويژه در مواردي كه عضو ديگري از خانواده مبتلا به استرابيسم يا آمبليوپي است اهميت بيشتري پيدا مي كند. در شيرخواران اغلب درك اختلاف بين انحراف ظاهري دو چشم از استرابيسم واقعي مشكل است. در كودكان كم سن و سال بيني پهن و عريض و چين پوستي قسمت داخلي پلك سبب مي شود كه در نگاه به چپ و راست چشم ها مخفي شده و بدين ترتيب منحرف بنظر برسند. اين ظاهر استرابيسمي به تدريج و با رشد كودك بهبود مي يابد و حال آنكه استرابيسم واقعي ارتباطي با رشد كودك ندارد و در اين ميان چشم پزشك به خوبي قادر به تمايز بين استرابيسم واقعي و كاذب است.

جراحي ليفت پيشاني و ابرو

با بالا رفتن سن، پوست صورت ما استحكام و قابليت ارتجاع خود را به خاطر كاهش قدرت عضلات از دست مي‌دهد و اين موضوع معمولاً باعث ايجاد چروك در پيشاني، ابروها و فرورفتگي گونه مي‌شود و چروك‌هاي به نسبت زياد بر روي پوست ايجاد مي‌شود.

ليفت پيشاني يك عمل جراحي است كه براي درمان افتادگي پوست پيشاني، بالابردن ابرو ، و پلك بالا استفاده مي شود. اين روش درماني همچنين مي تواند باعث بهبود وضعيت چين و چروك هاي پيشاني و خطوط ايجاد شده بين چشم ها شود. ليفت پيشاني مي تواند پوست اضافي را حذف كرده يا در عضلات پيشاني تغيير ايجاد كند و به اين ترتيب علائم افزايش سن به خاطر افتادگي ابروها، پف كردن پلك بالا، تشكيل خطوط پيشاني، و خطوط اخم را بر طرف كند.

جراحي پلاستيك ، خواه به منظور زيبائي يا با هدف بازسازي ، نيازمند انتخاب هاي فراواني است . نخستين و مهمترين آنها ، انتخاب يك جراح قابل اعتماد است .